درگیری های بایدن در خاورمیانه بیشتر خواهد شد

درگیری های بایدن در خاورمیانه بیشتر خواهد شد

ممکن است ایران و اسرائیل تعیین کنند دستور کار واشنگتن برای دو سال آینده باشند.

نویسندگان:

- آرون دیوید میلر، عضو ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی،

- استیون سایمون، عضو رابرت ای. ویلهلم در مرکز مطالعات بین‌المللی موسسه فناوری ماساچوست.

تاریخ نوشتار: 13 ژانویه 2023

جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در بیشتر دو سال نخست ریاست‌جمهوری خود، بسیار خوش شانس بوده است که از درگیری مداوم با خاورمیانه اجتناب کرده است، جایی که اغلب ایده‌های سیاست خارجی ایالات متحده (چه خوب و چه بد) از بین رفته است. .

هرچند ممکن است بایدن در سال 2023 و پس از آن نیز از ایفای نقش در خاورمیانه دوری کند، چرا که اولویت های اصلی دولت او در سیاست خارجی در باره موضوع جنگ روسیه علیه اوکراین، و چین در حال رشد است. با این حال، بایدن به زودی با قدرت‌های منطقه‌ای کوچک‌تر و در عین حال مصمم‌تر سر و کار خواهد داشت که مشتاق پیشبرد منافع خود هستند و تمایلی به اجرای قوانین ایالات متحده ندارند. با وجود پنج کشور سوریه، عراق، لبنان، یمن و لیبی که هر کدام به نحوی ناکارآمد هستند، جهان عرب منبع بی‌ثباتی باقی خواهد ماند، به استثنای کشورهای ثروتمند خلیج فارس (عربستان سعودی و امارات متحده عربی) که با استقلال بیشتری از واشنگتن اقدام می‌کنند و در عین حال اصرار بر حمایت ایالات متحده دارند.

اما در واقع دو قدرت غیر عربی، ایران و اسرائیل (که یکی، دشمن اصلی منطقه‌ای ایالات متحده و دیگری نزدیک ترین دوست منطقه‌ای او) ممکن است دستور کار دو سال آینده [آمریکا] را تعیین کنند. که البته پیامدهای آن خیلی مطلوب نخواهد بود.

با بازگشت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به قدرت، دولت بایدن اکنون با راست افراطی ترین دولت در تاریخ اسرائیل روبرو شده است، دولتی که احتمالاً باعث افزایش جدی تنش ها بر سر مسئله فلسطین و برنامه هسته ای ایران خواهد شد. . اگر به سخنان وزرای افراطی [اسرائیل] باور دارید (که دلیلی هم بر باور نکردن وجود ندارد) این ائتلاف مصمم است تا سیستم دموکراتیک اسرائیل را تغییر داده، و جامعه را در امتداد خطوط انحصارگرایانه یهود قرار داده، با شهروندان عرب اسرائیل تنش ایجاد کند، و سنگ قبری بر سر مزار امید مدفون شده‌ی تشکیل یک کشور فلسطینی با زدن ضرباتی کاری به اکثریت کرانه باختری و بیت المقدس برپا کند.

اینکه وضعیت در کرانه باختری چقدر بد می شود، ممکن است به میزان نفوذ نتانیاهو بر شرکای مؤتلفش برگردد که به شدت به آن نیاز دارد تا قانونی را تصویب کند که محاکمه جاری او را به تعویق انداخته یا لغو کنند. نتانیاهو از آنجایی که به اندازه سایر اعضای حزبش راست افراطی نیست، ائتلافی بدون افراط گرایان را ترجیح می دهد و ممکن است در مقطعی به گسترش دولت خود نیز فکر کند. اما تبعات حقوقی رفتارش او را رها نخواهد کرد. بدون حمایت حامیانش، او تقریباً به طور حتم در صورت محکومیت با زندان مواجه خواهد شد (یا به احتمال زیاد، تعهد خروج از سیاست خواهد داد). بنابراین او نمی تواند افراط گرایان را کنار بگذارد. بلکه در حال حاضر، او باید آنها را مدیریت کند.

نتانیاهو برای خنثی یا منحرف کردن شدیدترین سیاست‌های آن‌ها هر کاری که از دستش برمی‌آید انجام می‌دهد، اما کنترل آن‌ها برای او بسیار سخت خواهد بود و به راحتی می‌توان فهمید که چگونه نگرش‌هایی که آنها در نقش‌های دولتی خود ایجاد کرده‌اند، می‌تواند روابط با اعراب اسرائیل و همچنین فلسطینیان در کرانه باختری و بیت المقدس را به کلی ویران کند.

ایتامار بن گویر[1] که اکنون وزیر امنیت ملی این دولت تازه تأسیس شده است، شهروندان فلسطینی اسراییل را اهریمن می‌داند و اختیارات زیادی به پلیس مرزی واگزار نموده، و نیز 2000 نیروی کمکی[2] از ارتش برای آنان درخواست نموده است. نیروی پلیس اسرائیل در دولت او آزاد خواهد بود تا قوانین و تاکتیک‌های درگیری سختگرانه تر را، به ویژه در شهرهای مختلط که اعراب و یهودیان در آن تعامل دارند اجرایی کند. او می‌تواند نیروها را از کرانه باختری به نقب یا گالیله هدایت کند، که نه تنها به او قدرت بی‌سابقه‌ای می‌بخشد، بلکه به ایجاد یک صلاحیت قضایی واحد برای اجرای قوه‌ی قاهره نیز منجر می شود.

اما بزالل اسموتریچ[3]، شاید خطرناک‌ترین وزیر، باشد. او اختیار و مسئولیت کامل مدیریت زندگی ساکنان منطقه C (که بیش از 60 درصد کرانه باختری را شامل می‌شود با حدود 400.000 اسرائیلی و 280.000 فلسطینی) با کلیه امورات مربوط به زیرساخت ها، برنامه ریزی، ساخت و ساز، انرژی، تامین برق، حفاظت از محیط زیست و موارد دیگر را داراست. هدف استراتژیک اسموتریچ کاهش نفوذ وزارت دفاع و تلاش برای اعمال قوانین غیرنظامی اسرائیل در این مناطق است که عملاً الحاق را تسریع می کند.

برای دیدن اینکه چگونه اقدامات تحریک آمیز می تواند باعث ناآرامی های گسترده تری در این مناطق شود که برخی از گروه‌های فلسطینی به خوبی می‌توانند و از آن بهره برداری کنند، نیاز به داشتن تخیل قوی نیست. تشکیلات خودگردان فلسطین توانایی و شاید اراده خود برای کنترل اوضاع را از دست داده است. و این امر تنها افراط گرایان اسرائیلی و فلسطینی را آزاد می‌گذارد تا چرخه خشونت و تروریسم خود را در حرکت نگهدارند.

و دیر یا زود، یک انفجار در این منطقه به مشکل بایدن تبدیل خواهد شد. که البته بسته به اینکه وضعیت چقدر بد می شود، او احتمالاً با اقدامی در شورای امنیت سازمان ملل متحد روبرو خواهد شد که او را مجبور به دفاع یا انتقاد از اسرائیل خواهد کرد. و این به نفع رویکرد سیاسی بایدن نیست که بین جمهوری خواهانی که خواستار حمایت او از اسرائیل هستند و تعداد فزاینده ای از مترقیان در حزب دموکرات که از او می خواهند از اقدامات اسرائیل علیه فلسطینیان انتقاد کند، گرفتار شود. متحدان اروپایی او را تحت فشار قرار خواهند داد تا نتانیاهو را مهار کند، همانطور که کشورهای عضو پیمان ابراهیم نیز این کار را انجام می دهند. و گرفتار شدن در آن همه ناآرامی و خشونت تهدیدی جدی خواهد بود.

همانطور که در ماه مه 2021 دیدیم، حماس اقداماتی متقابل در اورشلیم را برای تشدید تنش جدی با اسرائیل که تقریباً دو هفته به طول انجامید، به کار گرفت و بایدن شخصاً مجبور شد با نتانیاهو و مصر برای برقراری آتش بس میانجیگری کند. این درگیری منجر به کشته شدن حداقل 256 فلسطینی از جمله 67 کودک و 13 اسرائیلی از جمله 2 کودک شد. که البته رویارویی بعدی دست کم می تواند بسیار بدتر از این نیز باشد.

اگر بازگشت نتانیاهو تنش‌ها را در جبهه فلسطین افزایش دهد، ممکن است به افزایش فوریت موضوع هسته‌ای ایران نیز کمک کند. نتانیاهو تهدید هسته‌ای ایران را موضوع اول خود قرار داده است. به نظر می رسد او بیش از هر زمان دیگری برای این کار مصمم است. نتانیاهو در اواخر دسامبر 2022 گفت: «من [تنها]به یک دلیل اصلی به قدرت برگشتم، [و آن این است که] تا هر کاری که می‌توانم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای انجام دهم». که البته اکنون برای جا انداختن دیدگاه نتانیاهو نسبت به چالش ایران مساعدتر از هر زمان دیگری است.

دورنمای بازگشت به توافق هسته ای در این مقطع، دور به نظر می رسد. بایدن حتی ماه گذشته اعتراف کرد که این توافق مرده است، اگرچه او نمی‌خواست آن را علنی بگوید. سرکوب وحشیانه ایران بر تظاهرات بی‌سابقه‌ای که خواستار پایان رژیم می‌شوند، که اکنون در چهارمین ماه خود قرار دارد، همراه با ارسال پهپاد برای دامن زدن به جنگ روسیه علیه اوکراین، خصومت ضد ایرانی را در واشنگتن افزایش داده است. با توجه به مخالفت کنگره، این امر قابل بحث است که آیا در کل دولت می‌تواند درباره موضوع هسته‌ای با ایران توافقی انجام دهد یا خیر، چرا که این امر شامل کاهش تحریم‌ها در زمانی است که ایران شهروندان خود را می‌کشد و به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در کشتن اوکراینی‌ها کمک می‌کند.

اسرائیل که بیشترین خطر را از سوی ایران مجهز به سلاح هسته‌ای احساس می‌کند، به طور فزاینده‌ای در مورد ذخایر ایران نگران بود که با ترغیب دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده موفق به کنار گذاشته شدن توافق هسته‌ای، شد. از تابستان گذشته، بنی گانتز، وزیر دفاع وقت اسرائیل، ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی وقت اسرائیل، و دیوید بارنیا، رئیس موساد، به واشنگتن سفر کرده‌اند تا از دولت بایدن بخواهند برای حمله به ایران برنامه‌ریزی کند و دور دیگری از رزمایش‌های مشترک را برای سنجش طرح ها برای رسیدن به اتفاق نظر شروع کنند. در در 25 اکتبر 2022، برنامه های نظامی ایالات متحده و تمرینات پیشنهادی برنامه ریزی شده به اطلاع جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده رسید.

در حالی که گانتز آماده ترک سمت خود با روی کار آمدن یک دولت جدید بود، اعلام داشت که نیاز به متوقف کردن برنامه هسته ای نظامی ایران، چیزی است که اکثر اسرائیلی‌ها (صرف نظر از وابستگی حزبی آنها) با آن موافق هستند. و خطاب به خلبانان جدید نیروی هوایی اسرائیل، گفت که برخی از اسرائیلی‌ها، حمله به ایران را به چشم خواهند دید. مقامات آمریکایی از پیش‌بینی اجتناب کرده‌اند، اما هیچ‌یک از کارشناسان، درز اطلاعات از سوی اسرائیل درباره برنامه‌ریزی شدیدتر آمریکا و اسرائیل برای نوعی حمله به ایران را رد نکرده‌اند.

سوال این است: چه نوع حمله‌ای؟ فقط ایالات متحده این توانایی را دارد که سانتریفیوژهای عمیقاً مدفون شده ایران را بدون پیاده کردن نیروی زمینی، نابود کند. فقط ایالات متحده این نوع هواپیماها را داراست که قادر به حمل به اصطلاح بمب سنگر شکن[4] باشد، و تنها این کشور است که پایگاه‌هایی در سمت عربی خلیج فارس و نیروی هوایی مستقر در دریا برای انجام یک عملیات هماهنگ هوایی پایدار برای از بین بردن پدافند هوایی ایران و همچنین فرماندهی و کنترل برای حمله به اهداف تعیین شده، ارزیابی آسیب و ادامه حملات تا زمانی هستند که چیزی جز آوار از آن‌ها باقی نماند.

برنامه هایی برای انجام این کار، در دولت اوباما انجام شد و به خوبی نیز توسعه یافت. البته اسرائیل می‌تواند با پرتاب موشک‌ از زیردریایی‌های خود، به ایالات متحده در حملات هوایی، اشتراک‌گذاری اطلاعات، و انجام خرابکاری‌ها و ترورهایی که ممکن است پاسخ ایران را مختل کند، بپیوندد.

بنابراین، جهان در حال حاضر با ایرانی با انگیزه‌های قوی برای ادامه غنی‌سازی و شهرت بین‌المللی مواجه است که هزینه دیپلماتیک اقدام علیه او را برای مهاجم کاهش می‌دهد. ایران با یک دشمن استراتژیک منطقه‌ای (اسرائیل) روبه روست که قصد خود را برای استفاده از زور را اعلام کرده و در داخل به یک اجماع ملی رسیده است. دولت ایالات متحده علیرغم روابط پرتنش با اسرائیل، حمایت خود را از عملیات ترکیبی علیه ایران کاملاً واضح اعلام کرده است، و ارتش او که ظرفیت تخریب زیرساخت های هسته‌ای ایران را دارد. این تحولات نشان دهنده این است که ایالات متحده وارد مرحله جدیدی مملو از خطر و فرا تر از آن می‌شود.

البته باید این سوال را مطرح کرد که چقدر از این رفتار نمایشی است. همراهی ایالات متحده می تواند بیشتر برای اطمینان دادن به اسرائیل از حضور ایالات متحده در کنار او باشد و در عین حال نیر منتقل کننده این پیام است که اسرائیل به تنهایی نمی تواند موفق شود. صحبت در مورد اقدام نظامی در اورشلیم و واشنگتن نیز ممکن است با تشویق ایران برای ورود مجدد به مذاکرات هسته‌ای و به تاخیر انداختن غنی سازی تسلیحاتی متوقف شود، چراکه مذاکرات با سیگنال دادن به یک حمله قریب الوقوع ارتباط مستقیم دارد. و این امر گردبادی که دولت ایران را فرا گرفته را به سوی مصالحه سوق دهد.

به بیان ساده تر، بایدن نباید انتظار خبرهای خوبی از خاورمیانه در سال آینده داشته باشد. ظرفیت واشنگتن برای شکل دادن به رویدادها، چه رسد به کنترل آنها، به دو چالشی که او با آن مواجه است محدود است: چگونه از انفجار بین اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها جلوگیری کند و چگونه برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کند. گزینه های بایدن از بد به بدتر پیش می‌رود. شاید فورچونا[5] مدد کند (و رژیم ایران فرو بپاشد و نتانیاهو که در غل و زنجیر وزرای افراطی است، تصمیم بگیرد آنها را برای ایجاد یک دولت وحدت ملی میانه روتر کنار بگذارد).

می توان احساس کرد که هم در مورد ایران و هم در مورد فلسطین، ایالات متحده بدون درک روشنی از اینکه دقیقاً چه باید بکند، در حال منحرف شدن است. تغییر وضعیت بازدارندگی قاطعانه‌تر صورتی که ایران بیش از حد پیش برود با تهدید کردن او به جنگ سخت ، ممکن است زمان بخرد، اما زمان در نهایت تمام می‌شود. و حتی اگر بدترین شیوه‌های دولت جدید اسرائیل محقق نشود، درگیری بین اسرائیل و فلسطین و وقوع یک انفجار بزرگ دیر یا زود رخ خواهد داد. به طور خلاصه، وضعیتی که بایدن با آن مواجه است، احتمالاً روز به روز بدتر و بدتر خواهد شد. و شاید با توجه به پیش‌بینی‌هایمان، بهتر باشد که بگوییم اتفاقات بدی در آینده رخ خواهد داد[6].

 rn

[1] Itamar Ben-Gvir

[2] https://www.middleeasteye.net/news/israel-ben-gvir-hails-hero-soldier-who-shot-youth-point-blank-range-job-well-done

[3] Bezalel Smotrich

[4] bunker buster

[5] الهه بخت و اقبال روم باستان

[6] https://www.shmoop.com/study-guides/poetry/second-coming/summary/stanza-ii رصد اندیشکده‌های مهم انگلیسی زبان جهان...